Lengte, breedte, hoogte

De meeste kanalen in Frankrijk voldoen aan de afmetingen zoals in 1879 door minister van openbare werken Charles de Freycinet vastgelegd: de sluiskolken moesten minimaal 5,20 meter breed en 40 meter lang zijn. De minimale waterdiepte bedraagt 2,20 meter en de maximale doorvaarthoogte is 3,50 meter. Het typische vrachtschip dat in deze kanalen kan varen is de spits. Vreemd genoeg is een spits helemaal niet spits maar juist een beetje een lompe bak omdat de afmetingen gemaximeerd zijn binnen de beperkingen van de sluizen en bruggen. Veel spitsen zijn 38,50 meter lang en 5,05 meter breed. Deze maten van de spits komen overeen met CEMT-klasse I. Deze klasse-indeling is in 1992 bepaald door de Conférence Européenne des Ministres de Transport. De Jeanette is 35 m. bij 5.05 m. en dus ietsje korter dan een spits. Maar hoewel lengte en breedte dus geschikt zijn voor de Franse kanalen is de hoogte van het stuurhuis 4.00 m. Dat past niet. En daarom zijn we de afgelopen tijd bezig geweest om het stuurhuis  van de Jeanette klapbaar te maken: rondom hebben we het stuurhuis helemaal doorgezaagd en van scharnieren voorzien. Ook zijn er nieuwe dakpanelen gemaakt die wat lichter zijn dan de oude èn nieuwe dunne film zonnepanelen aangebracht die een heel stuk lichter zijn dan de oude. Om niet iedere keer die toch nog best zware dakpanelen op hun plek te moeten tillen hebben we voor tijdens het varen een dak van zeildoek laten maken.

 

DeciWatts

IMG_0479De missie van Deciwatt is om meer met minder te doen. En ze hebben het dan over energie. Hun eerste product is GravityLight, een lamp die werkt als een koekoeksklok en niet meer dan 10 dollar mag kosten. Sinds een week hangt ie bij mij. En hij doet het! Waar ik nooit aan gedacht had is dat ie een tikkend geluid maakt, snel in de hoogste stand en langzamer in de laagste stand. In de hoogste stand geeft hij het meeste licht maar moet je het gewicht al na 15 minuten weer ophijsen, afhankelijk natuurlijk van hoe hoog je het geheel hebt opgehangen. Dat gewicht bestaat uit een kunststof tas die je zelf vult met grond, kiezels of wat je maar voorhanden hebt.
Hoewel er maar een paar deciWatt uit komt kan je er met de steeds efficiënter wordende LED lampjes toch voldoende licht uithalen. En ook andere elektronische apparatuur wordt ieder jaar energiezuiniger. Het apparaat kan vooral in afgelegen gebieden zonder elektriciteitsnet zijn toepassing vinden en de gevaarlijke, walmende en qua brandstof dure kerosineverlichting wegconcurreren. De geproduceerde energie van 1 keer ophijsen is ongeveer 200 Joule (E=m*g*h). Het beschikbare vermogen is dus in de hoogste stand theoretisch circa 0.2 Watt. De makers geven op 0.1 Watt.

IMG_0482

Ter vergelijking: een WakaWaka laadt in 8 tot 10 uur volledig op en geeft dan gedurende 80 uur licht (in de zwakste stand). De 2 LED’s gebruiken dan samen circa 0.125 Watt. Duidelijk is dat er heel veel energie in de zon zit want om diezelfde hoeveelheid licht met GravityLight te maken moet je 80 uur lang ieder kwartier dat gewicht weer ophijsen. Zo’n 320 keer dus. Wel goed voor je lichaamsbeweging. De WakaWaka is overigens een stuk duurder.

Windpark Houten

Vrijdag 4 oktober naar Houten gefietst: naar de officiële ingebruiksstelling van de drie windturbines langs het Amsterdam Rijn Kanaal. Ik was er al een paar keer met mijn schip langsgevaren en had ook al eens een keer staan luisteren naar het geluid, maar dat viel tegen: je hoorde bijna niks. Wat een elegante machines! De drie molens leveren per jaar net zoveel stroom als 80.000 zonnepanelen….

Het park is gerealiseerd door Eneco en UWind samen. Onder toezicht van meer dan 200 aanwezige gasten en maar liefst 50 obligatiehouders zijn de 3 turbines met een totaal vermogen van 6 MegaWatt officieel in gebruik genomen. Het windpark is officieel benoemd tot ‘Windpark Houten’ en alle drie de turbines hebben een naam gekregen: ‘De Windacus’, ‘De Poldermolen’ en ‘De Zuidwester’. Deze namen zijn afkomstig uit de namenwedstrijd die gehouden is onder basisscholen in Houten. De winnaars van de namenwedstrijd waren ook aanwezig om samen met Wethouder Michiel van Liere van de gemeente Houten, Katja Langen en voorzitter van UWind Ernst van Zuijlen de openingshandeling te verrichten.

Windpark Houten kent een lange voorgeschiedenis. In 1999 heeft Houten een duurzame energiescan uitgevoerd en geconcludeerd dat er potentie is voor windenergie in de gemeente. Een haalbaarheidsstudie heeft vervolgens geresulteerd in een raadsbesluit in 2001. In het raadsbesluit is aangegeven dat de locatie aan het Amsterdam-Rijnkanaal ter hoogte van de Meerpaal de meest geschikte locatie is en dat daar een windpark gerealiseerd mag worden. Een eerste vergunning uit 2005 is door de Raad van State vernietigd. In 2010 is een nieuwe bouwvergunning afgegeven. De voorbereidingen voor de bouw zijn in 2011 gestart. In november 2012 is het definitieve ontwerp van de toegangswegen vergund. In december 2012 (13 jaar na de energiescan) zijn de voorbereidende bouwwerkzaamheden in het veld gestart. De oplevering van het windpark is augustus 2013. De start van de levering van stroom is 1 oktober.

Windpark Houten bestaat uit 3 windmolens met een vermogen van 2 MegaWatt per stuk. Het zijn Vestas molens, type V90-2.0MW, met een ashoogte van 105 meter, een bladlengte van 45 meter en een geschatte jaarlijkse opbrengst van 16.400.000 kWh. Dat is genoeg voor 4700 huishoudens, een kwart van de Houtense bevolking. Met zes van die molens kan je dus alle huishoudens in Wijk bij Duurstede van stroom voorzien… De stroomproductie is met een app te volgen. Deze app: Eneco Wind, is te downloaden voor AndroidWindows en iPhone.

Lokale Kracht

Donderdag 15 november naar het evenement HIER opgewekt geweest. Samen met 599 andere betrokkenen bij lokale energie initiatieven. Daarvan zijn er nu zo’n 350, waaronder eentje in Wijk zelf: de EigenWijkse Energie Coöperatie (in oprichting). Bart Jan Krouwel van e-Decentraal vertelde hoe zijn organisatie zich op landelijk niveau bezig houdt met wet- en regelgeving, financiering, professionalisering en kennisdeling. Het evenement werd georganiseerd door e-Decentraal en de HIER klimaatcampagne, een initiatief van ruim dertig maatschappelijke organisaties die heel Nederland wil betrekken bij de oplossing van het klimaatprobleem. Het initiatief HIER opgewekt is, op zijn beurt, weer ontstaan uit een gezamenlijke visie van de HIER Klimaatcampagne en de Natuur- en Milieufederaties. Samen willen ze de productie van duurzame energie een forse boost geven. Door de combinatie van kwaliteiten van de projectpartners kunnen lokale initiatieven ondersteuning krijgen. De natuur- en milieufederaties leveren hierbij hun lokale en regionale netwerken. Lees verder

geWoonboot

Afgelopen zaterdag naar de geWoonboot geweest. De Triodosbank heeft hier geld ingestoken (dus ook mijn geld) en organiseerde een open dag. In een filmpje legt Pauline Westendorp, initiatiefneemster van stichting opgewekt. nu, uit hoe een en ander werkt.

De geWoonboot is een unieke en duurzame plek in Amsterdam. Bedrijven en particulieren kunnen de boot gebruiken als kennis-, werk-, vergader- en traininglocatie. De GeWoonboot voorziet het grootste deel van de energiebehoefte zelf door middel van waterzuiverings- en energieopwekkingsinstallaties die aan boord zijn. Alles wat er op en rond de boot gebeurt, expertmeeting of diner, heeft te maken met duurzaamheid.

Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van één van haar voorvaderen, Woonstichting Eenvoud uit Kampen, ontwikkelde deltaWonen in 2006 een nieuw woonproduct voor de toekomst; de zelfvoorzienende geWoonboot. De geWoonboot is een ontwerp van architect Henk de Velde en bestaat uit een enkele verdieping van 120 vierkante meter. De geWoonboot is de eerste zeer energiezuinige woning in Nederland die volledig onafhankelijk is van nutsvoorzieningen. Met de ontwikkeling van de geWoonboot wil deltaWonen aandacht vragen voor de mogelijkheden van selfsupporting wonen op water. Ons land bestaat immers voor 25 procent uit water. Later werd de geWoonboot verkocht aan de Amsterdamse woningcorporatie De Key.

Joan Kramer en Jan Huisman zijn de huidige eigenaren van de boot die verankerd ligt aan de innovatieve en creatieve NDSM-werf in Amsterdam. http://www.gewoonboot.nl

Unplugged

Afgelopen woensdag naar Maastricht afgereisd om de Autarkhome te bekijken, een drijvende woning in de Maas bij de St. Servaasbrug die geen aansluitingen behoeft voor gas, licht, water of riool. De ontwerper/architect is Pieter Kromwijk. De muren zijn opgebouwd uit 50 cm dik piepschuim (geëxtrudeerd polystyreen). Op het dak 24 (IBC solar, 265 Wp) zonnepanelen, goed voor ongeveer 5000 kWh per jaar, en 6 zonnecollectoren voor warm tapwater en vloerverwarming. Drinkwater wordt door middel van omgekeerde osmose zelf gemaakt uit het Maaswater en het gebruikte water wordt eerst gezuiverd (Afmitech) alvorens het weer terug de Maas in gaat. De stroom wordt opgeslagen in 24 lood-gel accu’s  en een tank van 4 m3 dient als opslag voor het warme water. Vloeroppervlak is netto 128 m2 en bruto 175 m2 (veel buitenterras). Het geheel weegt 130 ton, diepgang 1.40 m. Voor elektrische back-up is een dieselaggregaat voorzien maar die was nog niet in de kelderruimte aanwezig. Totale kosten bedragen tussen de 2 en 2.5 ton euro. De Autarkhome is een mooi voorbeeld van een ontwikkeling die de laatste jaren sterk in opkomst is: zelfvoorzienende woningen, gebouwen of zelfs hele gemeenschappen. De grote centrale systemen van energievoorziening, informatieverstrekking, voedselvoortbrenging zijn op hun retour. Of zoals we vroeger zeiden: power to the people.

Energienotaloze woning

De energienotaloze woning. Beetje ingewikkeld woord wel maar precies waar het om gaat: woningen zodanig bouwen of renoveren dat de energierekening (normaal circa € 2000 per jaar) nul wordt, 0, nada. Gister inspirerende bijeenkomst in Bo-Ex kantoor op Kanaleneiland Utrecht, georganiseerd door de NMU. Jan Willem van der Groep, programmaregisseur van Energiesprong SEV,  hield een spannend, inspirerend en af en toe prikkelend verhaal. Er kan veel meer dan we nu denken en doen. Het moet en kan anders. Een gemiddelde woning, die overigens in de praktijk vele jaren langer mee gaat dan in de boeken staat, kan voor een zeer aanzienlijk budget ingrijpend gerenoveerd worden tot notaloze woning als je al die energiekosten die je de komende 15 jaar niet meer hebt, nu investeert. Bovendien gaat de waarde van de woning en de levensduur omhoog. Dat betekent winst voor de corporatie (waardevastheid, verhuurbaarheid), winst voor de huurder (geen energielasten), winst voor de gemeenschap (veel werk, banen in de renovatiebouw) en winst voor het milieu (geen emissies). Je moet wel slimmer aanbesteden en slimmer bouwen, dan kunnen de kosten met wel 40% omlaag. Vooral als je slechte woningen (energielabel G) naar klimaatneutraal renoveert heb je veel mogelijkheden. Mark Schweitzer van Finance Ideas, rekende voor dat het rendement van je investering wel 5% kan bedragen, een getal waar pensioenfondsen hun lippen bij aflikken. Ook onze eigen woningbouwcorporatie Volksbelang was van de partij. Ben benieuwd wat we met deze nieuwe manier van denken en renoveren kunnen in Wijk bij Duurstede…

Achterlijker dan dwars

Afgelopen dinsdag 19 juni ingesproken bij de Raad van Wijk bij Duurstede. Op de agenda stond de uitslag van de gemeentebrede  enquete (bureau de Heer & co) naar de wenselijkheid van duurzame energie, waaronder windenergie, en de verschillende mogelijkheden om aan de doelstelling van “Wijk klimaatneutraal in 2030” te voldoen (Arcadis). Bedoeling van de avond was dat de Raad kennis kon nemen van deze resultaten, insprekers aan zou horen en op basis daarvan een mening zou vormen. Helaas liep het anders en meenden een aantal politieke partijen een motie aan te moeten nemen die het Raadsdebat in de kiem smoorde en plaatsing van windturbines al bij voorbaat uitsloot. Politiek als drama. Een collegepartij die door haar coalitiepartners werd geschoffeerd. Een fractievoorzitter die tegen zijn eigen overtuiging in zijn partij tegen windmolens liet stemmen. Hét moment om leiderschap en lef te tonen. Partijen die uit protest de vergadering verlieten. Een motie die opriep om af te zien van windmolens. Een motie die opriep om toch in 2030 klimaatneutraal te zijn. En lagere energieprijzen wil voor 2030 (en geen gratis bier?). Achterlijker dan dwars.

De informatie-avond op 4 april was druk bezocht. In de weken daarna werd op straat en in de media de discussie gevoerd waarbij de tegenstanders van windmolens zich het luidst lieten horen. Feiten speelden in deze discussie nauwelijks een rol (“windmolens draaien op subsidie”, “meer CO2 mèt molens dan zonder” etc.).

Afgelopen dinsdag traden, naast mij, een stuk of 7 insprekers op, zowel voorstanders als tegenstanders. Als bezorgde inwoner van Wijk en burger van dit land en deze wereld heb ik de Raad bekend dat ik wèl geloof hecht aan al die duizenden wetenschappers die zeggen dat ons klimaat onherstelbaar aan het veranderen is, dat het misschien al te laat is, dat de wal het schip zal keren. En dat de toestand dus in ieder geval urgent is. Bovendien geloof ik in eigen verantwoordelijkheid, dus niet zeggen dat “anderen” het maar op moeten lossen of “elders” of dat de technologie het “later” wel zal fixen. Vanuit die gevoelde betrokkenheid werk ik al ruim 30 jaar in de duurzame energie sector en weet ik dat grootschalige veranderingen zomaar 25 jaar vergen voordat er een duidelijke omslag is. Maar nu is de sector volwassen, in Duitsland zijn honderdduizenden banen in de duurzame energie en vormt het een steeds groter deel van de economie. En dat geldt voor veel meer landen in de wereld (nee, die zijn niet allemaal gek…).

Voor Wijk bij Duurstede zijn vooral wind en zon van belang. Zonne-energie is voor huishoudens nu al rendabel toe te passen, stroom uit eigen dak is goedkoper dan uit het stopcontact. Dat komt vooral doordat er boven op de kostprijs van grijze, fossiele stroom nog eens transportvergoeding, energiebesparing en BTW geheven wordt. Maar om met zonnepanelen Wijk klimaatneutraal te krijgen moet je alle geschikte daken vol leggen en ook nog een flink deel van onze weidegronden. Dat krijg je niet op redelijke termijn georganiseerd. Windturbines daarentegen zijn nu al kosteneffectief, zijn in een jaar of 5 te plaatsen en met een stuk of 5 van die 3 MW turbines kan je alle huishoudens van stroom voorzien. De meeste bezwaren zijn te ondervangen of te compenseren. Wat blijft is of je ze mooi vind of niet. Of je ze vind passen in ons Kromme Rijnlandschap.

Maar het Amsterdam-Rijn Kanaal is ook nooit aangelegd omdat we dat zo mooi vonden. En hoogspanningslijnen of snelwegen die ons landschap doorkruisen zijn daar ook niet gekomen omdat we dat zo mooi vinden. Ze zijn er gekomen omdat we vonden dat ze nodig waren. En dat geldt ook voor windmolens. Welke sommetjes je ook maakt. We kunnen nog even niet zonder als we echt serieus zijn met onze klimaatdoelstelling. En de hele gemeenteraad heeft een paar jaar geleden met die doelstelling ingestemd. Dus probeer windenergie als een kans te zien. Een kans op banen, geld, leveringszekerheid, onafhankelijkheid. Ga niet met je rug naar de toekomst staan. Wees niet als dat kleine dorp in Gallië dat nog manmoedig verzet bood tegen de Romeinen. Want anders komen ze wel aan de overkant te staan, van het kanaal, van de rivier. En dan hebben we wel de lasten maar niet de lusten. Dus grijp die kans en regel het goed zodat de gemeenschap van Wijk er wel bij vaart.

Het mocht niet zo zijn. Maar toch. Als de gemeenteraad de motie die nogmaals oproept tot klimaatneutraal in 2030 echt serieus genomen wordt dan staat ons misschien nog een mirakel te wachten. Maar dan moeten wel alle handen aan dek. En dat moeten we dan wel plannen. Met een routekaart en ijkpunten. En maatregelen in petto hebben voor als we die tussendoelen toch niet halen…. Dan hebben we het niet langer over achterlijker dan dwars maar over het Wonder van Wijk!