DeciWatts

IMG_0479De missie van Deciwatt is om meer met minder te doen. En ze hebben het dan over energie. Hun eerste product is GravityLight, een lamp die werkt als een koekoeksklok en niet meer dan 10 dollar mag kosten. Sinds een week hangt ie bij mij. En hij doet het! Waar ik nooit aan gedacht had is dat ie een tikkend geluid maakt, snel in de hoogste stand en langzamer in de laagste stand. In de hoogste stand geeft hij het meeste licht maar moet je het gewicht al na 15 minuten weer ophijsen, afhankelijk natuurlijk van hoe hoog je het geheel hebt opgehangen. Dat gewicht bestaat uit een kunststof tas die je zelf vult met grond, kiezels of wat je maar voorhanden hebt.
Hoewel er maar een paar deciWatt uit komt kan je er met de steeds efficiënter wordende LED lampjes toch voldoende licht uithalen. En ook andere elektronische apparatuur wordt ieder jaar energiezuiniger. Het apparaat kan vooral in afgelegen gebieden zonder elektriciteitsnet zijn toepassing vinden en de gevaarlijke, walmende en qua brandstof dure kerosineverlichting wegconcurreren. De geproduceerde energie van 1 keer ophijsen is ongeveer 200 Joule (E=m*g*h). Het beschikbare vermogen is dus in de hoogste stand theoretisch circa 0.2 Watt. De makers geven op 0.1 Watt.

IMG_0482

Ter vergelijking: een WakaWaka laadt in 8 tot 10 uur volledig op en geeft dan gedurende 80 uur licht (in de zwakste stand). De 2 LED’s gebruiken dan samen circa 0.125 Watt. Duidelijk is dat er heel veel energie in de zon zit want om diezelfde hoeveelheid licht met GravityLight te maken moet je 80 uur lang ieder kwartier dat gewicht weer ophijsen. Zo’n 320 keer dus. Wel goed voor je lichaamsbeweging. De WakaWaka is overigens een stuk duurder.

Zitgereedschap

Het werd ook wel eens tijd; in 1990 bij de start van mijn bedrijf kocht ik de beste bureaustoel die ik kon vinden. Hij was hartstikke duur maar ik dacht aan al die uren dat ik achter mijn eigen bureau door zou gaan brengen en ik wilde nog wel een tijdje mee. Maar na een nieuwe gasveer, een gebroken rug (niet van mij, van de stoel) die provisorisch met RVS kabel gerepareerd was en een keer opnieuw bekleden was ie toch wel echt versleten. Op zoek naar een nieuwe. En natuurlijk wilde ik weer de beste die ik kon vinden, nu niet in de kantoorbenodigdhedenwinkel maar op internet dit keer. Ik kwam uit bij Herman Miller. Niet alleen willen zij de ergonomisch beste stoel maken die zich probleemloos aanpast aan vrijwel iedere zithouding, ook proberen ze hun ecologische voetafdruk naar nul terug te brengen en hun stoelen volledig cradle2cradle te laten zijn. Zie hun “Betere Wereld Rapport“. Maar ja: welke van hun design stoelen moest het worden? De Mirra werd mijn favoriet. Maar toen bleek dat de Mirra een opvolger kreeg: de Mirra 2, die nog mooier, beter en gezonder zou zijn. En met nog minder materiaal gemaakt. Overigens, de ontwerpers noemen dit geen stoelen meer maar zitgereedschap. Of liever misschien nog: een zitmachine. Met allerlei instelmogelijkheden die je in een handomdraai en op je gevoel precies goed instelt voor hoe jij op dat moment wil zitten. Het heeft wel iets weg van een exoskelet. Toen ik mijn keus gemaakt had duurde het nog maanden voor de stoel ook beschikbaar kwam in Europa. Ik heb mij onmiddellijk aangemeld voor een proefplaatsing. En eindelijk, vorige week, kwam ie dan. En ik moet zeggen: inderdaad, hij zit geweldig! Ik kan er weer minstens 12 jaar tegen aan want zolang duurt de garantie…

Weerbaarheid & Veerkracht: de nieuwe duurzaamheid

IMG_5747

Gister naar een optreden van Rob Hopkins geweest, de man die aan het begin staat van de Transition Town beweging. Hij sprak op uitnodiging van de programmamakers van de Circulaire Stad, één van de programma’s van Pakhuis de Zwijger in Amsterdam. Meer dan 100, vaak jeugdige, toehoorders maakten het mee, sommigen afkomstig uit Nederlandse Transition Town initiatieven, waarvan er al zo’n 90 actief zijn (wereldwijd: een paar duizend). Het kernwoord van deze beweging is resiliance: veerkracht, weerbaarheid, flexibiliteit. Dat is volgens Hopkins en consorten het antwoord op de mythe van eindeloze economische groei, het steeds afhankelijker worden van steeds minder maar wel steeds grotere conglomeraties ( supermarktketens, banken, zorginstellingen,…), de onontkoombaar lijkende klimaatverandering en de hoe dan ook oprakende reserves aan fossiele olie. De oplossing moet van de lokale gemeenschap komen, power to the people of, zoals Hopkins zegt: enable the local community. En dat kan op allerlei gebieden zijn: eten, energie, zorg of een lokale munteenheid zoals de Bristol Pound waarin ook de burgemeester zijn gehele salaris laat uitbetalen. En als iets kapot gaat: “don’t despair, just repair!” In noodgevallen kan je de SOS dienst van the Restart Project bellen….

Het is een enorme taak om de noodzakelijke transitie voor elkaar te krijgen. Dat gaat niet alleen met vrijwilligers, hoe gemotiveerd ook. Een nieuwe economie is nodig, waarin niet, zoals nu, meer dan 90% van het geld via grote supermarkten, energiebedrijven en andere kanalen de gemeenschap verlaat maar juist zoveel mogelijk lokaal blijft. Die nieuwe economie heeft een aantal uitgangspunten: werk op het meest geëigende schaalniveau, veerkrachtig, met respect voor natuurlijke grenzen, koolstofarm, niet alleen gericht op financiële winst en met productiemiddelen in handen van de gemeenschap.

Na de presentatie van Hopkins volgde nog een gespreksronde met Marjan Minnesma (“we hebben haast”en Marleen Stikker (“CPB is coded ideology”) over hoe je mensen motiveert om mee te doen, de rol van sociale media, de mogelijkheden van design (zie ook Resiliant Design) en de noodzaak voor andere verhalen. Mooiere en betere verhalen, niet alleen over de barre werkelijkheid maar vooral over de schitterende mogelijkheid.

 

Just do it

Je hoort het steeds vaker: niet langer denken of praten maar doen. Just do it. In de wereld van de lokale energie initiatieven is dat ook het motto: gewoon beginnen. Niet wachten op overheden, grote bedrijven, anderen. Zo ook op de bijeenkomst over de Circulaire Stad in het kader van Amsterdam Urban Innovation Week op vrijdag 20 september in Pakhuis de Zwijger te Amsterdam. Zoals John Thackara, oprichter van Doors of Perception,  zei: als je werkelijk zelf je handen vuil maakt merk je wat er allemaal bij komt kijken aan materiaal, moeite, energie. Waar zit de sociale energie om dingen in beweging te zetten? Volgens Michiel Schwarz is de toekomst connected/localised/bottom-up. We zijn wat we delen. Het gaat over de onderlinge verbanden. Samen met Diana Krabbendam publiceerde hij het boek Sustainist Design Guide. Volgens hun is er een wereldwijde beweging van miljoenen individuen die zelf op lokale schaal leefomgevingen ontwerpen die meer op samenwerken gericht zijn, rechtvaardiger en duurzamer. Eva Gladek, directeur van Metabolic Lab, kwam met een treffend voorbeeld. Op de plek van de voormalige scheepswerf de Ceuvel komt een wijkje bestaande uit afgeschreven woonarken die opgekalefaterd worden om klimaatneutraal te worden waarbij tegelijkertijd de vervuilde ondergrond gereinigd wordt door middel van planten. Zoals zij zegt: al dat gepraat over crises etc. terwijl er heel veel jonge mensen rondlopen met ideeën en energie die gewoon aan de gang kunnen en al doende prachtige dingen kunnen maken.

Alles drijvend

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Steeds vaker en steeds meer berichten verschijnen er in de media over drijvende objecten. Drijvende zwembaden, drijvende kassen, drijvende congres- en horeca faciliteiten, drijvende jachthavens. Ook in Noordwijk willen ze ermee aan de slag. Een ‘Drijvend Leisure Eiland’ van de gemeente Noordwijk moet toerisme aanwakkeren en bekendheid vergroten. Het eiland bestaat uit een duurzaam en energieleverend systeem van drijvende betonnen pontons, oftewel golfbrekers. Initiatiefneemster Ingrid Leusink heeft samen met Paul Stoelinga van Deerns op 13 juni 2013 het plan voor het eiland tijdens de informatieavond in de Raadzaal van gemeente Noordwijk gepresenteerd. Kraaijvanger architecten heeft dit idee vormgegeven en de tekeningen gemaakt.

En de Stichting Innovatie Glastuinbouw (SIGN), een initiatief van LTO Glaskracht Nederland, werkt aan een drijvende kas, af te meren in de Rijnhaven te Rotterdam waar ook al een drijvend paviljoen ligt.  Drijvende kassen kunnen een oplossing vormen als ruimte schaars en duur is; van belang is dat de integrale kostprijs vergelijkbaar is met reguliere teelt. Een forse kostprijsdaling t.o.v. de standaard drijflichamen levert het patent van Waterarchitect Bart van Bueren. Een eerste prototype wil men in de haven van Rotterdam realiseren met een strand in de kas, waar Rotterdammers jaarrond kunnen genieten van Westlandse producten. Venlo zit Rotterdam op de hielen: wie gaat het eerste drijvende streekproductenkas presenteren?

En dat drijvende zwembad, gemaakt van twee flinke duwbakken, zou ook al in de Rijnhaven in Rotterdam moeten komen.

Het is duidelijk: we drijven in de toekomst!

Gebruik in plaats van Bezit: Thomas Rau

 

Mooi gesprek van Frénk van der Linden met duurzaam architect Thomas Rau voor het programma Altijd Wat van de NCRV. Rau schopte het tot nummer 18 van de duurzame Top 100 van Dagblad Trouw. Hij vindt dat Nederland als land van doeners een gidsland kan zijn op het gebied van duurzaamheid, maar van die ambitie ziet hij weinig bij de politiek. Ook verwondert hij zich over het materialisme in de westerse wereld. Waarom spullen bezitten als het je eigenlijk alleen gaat om de functie?

Veerkracht

Gister naar het jubileumcongres van Telos geweest, in het Provinciehuis van Brabant in Den Bosch. Het thema was “Vergroening, Verduurzaming, Veerkracht”. John Dagevos van Telos heeft voor Wijk bij Duurstede de Duurzaamheidsbalans opgesteld: de “Staat van Wijk“, een strategisch document waar beleid op gebaseerd kan worden en dat als brandstof kan dienen voor het maatschappelijk debat.

Volgens Telos is de term Duurzame Ontwikkeling onvoldoende enthousiasmerend en moeten we op zoek naar een nieuwe benadering, een nieuw begrip: Veerkracht. En dan niet alleen een veerkrachtige natuur, natuur die tegen een stootje kan, maar ook een veerkrachtige economie die tegen een crisis kan en een veerkrachtige gemeenschap die zich zelf steeds opnieuw kan uitvinden. Lees verder

Kintsugi

Kintsugi is “the Japanese art of fixing broken pottery with a lacquer resin sprinkled with powdered gold” (Wikipedia). Kintsugi means “golden joinery” and is probably invented in  the 15th century. Often, we try to repair broken things in such a way as to conceal the repair and make it “good as new.” But the alternative “better than new” aesthetic—that a conspicuous, artful repair actually adds value—has obvious symbolic appeal for the DIY community and for anyone else interested in promoting a more hands-on, repair-friendly culture. Lees verder

geWoonboot

Afgelopen zaterdag naar de geWoonboot geweest. De Triodosbank heeft hier geld ingestoken (dus ook mijn geld) en organiseerde een open dag. In een filmpje legt Pauline Westendorp, initiatiefneemster van stichting opgewekt. nu, uit hoe een en ander werkt.

De geWoonboot is een unieke en duurzame plek in Amsterdam. Bedrijven en particulieren kunnen de boot gebruiken als kennis-, werk-, vergader- en traininglocatie. De GeWoonboot voorziet het grootste deel van de energiebehoefte zelf door middel van waterzuiverings- en energieopwekkingsinstallaties die aan boord zijn. Alles wat er op en rond de boot gebeurt, expertmeeting of diner, heeft te maken met duurzaamheid.

Ter gelegenheid van de honderdste geboortedag van één van haar voorvaderen, Woonstichting Eenvoud uit Kampen, ontwikkelde deltaWonen in 2006 een nieuw woonproduct voor de toekomst; de zelfvoorzienende geWoonboot. De geWoonboot is een ontwerp van architect Henk de Velde en bestaat uit een enkele verdieping van 120 vierkante meter. De geWoonboot is de eerste zeer energiezuinige woning in Nederland die volledig onafhankelijk is van nutsvoorzieningen. Met de ontwikkeling van de geWoonboot wil deltaWonen aandacht vragen voor de mogelijkheden van selfsupporting wonen op water. Ons land bestaat immers voor 25 procent uit water. Later werd de geWoonboot verkocht aan de Amsterdamse woningcorporatie De Key.

Joan Kramer en Jan Huisman zijn de huidige eigenaren van de boot die verankerd ligt aan de innovatieve en creatieve NDSM-werf in Amsterdam. http://www.gewoonboot.nl

Unplugged

Afgelopen woensdag naar Maastricht afgereisd om de Autarkhome te bekijken, een drijvende woning in de Maas bij de St. Servaasbrug die geen aansluitingen behoeft voor gas, licht, water of riool. De ontwerper/architect is Pieter Kromwijk. De muren zijn opgebouwd uit 50 cm dik piepschuim (geëxtrudeerd polystyreen). Op het dak 24 (IBC solar, 265 Wp) zonnepanelen, goed voor ongeveer 5000 kWh per jaar, en 6 zonnecollectoren voor warm tapwater en vloerverwarming. Drinkwater wordt door middel van omgekeerde osmose zelf gemaakt uit het Maaswater en het gebruikte water wordt eerst gezuiverd (Afmitech) alvorens het weer terug de Maas in gaat. De stroom wordt opgeslagen in 24 lood-gel accu’s  en een tank van 4 m3 dient als opslag voor het warme water. Vloeroppervlak is netto 128 m2 en bruto 175 m2 (veel buitenterras). Het geheel weegt 130 ton, diepgang 1.40 m. Voor elektrische back-up is een dieselaggregaat voorzien maar die was nog niet in de kelderruimte aanwezig. Totale kosten bedragen tussen de 2 en 2.5 ton euro. De Autarkhome is een mooi voorbeeld van een ontwikkeling die de laatste jaren sterk in opkomst is: zelfvoorzienende woningen, gebouwen of zelfs hele gemeenschappen. De grote centrale systemen van energievoorziening, informatieverstrekking, voedselvoortbrenging zijn op hun retour. Of zoals we vroeger zeiden: power to the people.