Gister al om 6 uur op om naar Almere te gaan, waar de eerste Dag van de Stadslandbouw georganiseerd werd. Volgend jaar 7 maart de tweede aflevering: in Rotterdam. Kennelijk had de machinist zich wél verslapen zodat ik de toespraak van Annemarie Jorritsma gemist heb. Jammer, want naar verluid vertelde ze erg blij te zijn met de prachtige Stadsboerderij van Tineke en Tom op de Kemphaan. Daar in die hoek (Oosterwold, 3000 ha) zou ook de realisatie van Agromere plaats moeten vinden, een agrarisch woon-werk landschap van zo’n 250 hectare. Uiteindelijk zou Oosterwold 10% van het voedsel voor de toekomstige bevolking van Almere (zo’n 350.000 inwoners) kunnen leveren. Stadslandbouw past ook goed bij de Almere Principles, een eenvoudige set van uitspraken die sterk beïnvloed zijn door het cradle to cradle denken.
Jan Ferwerda, algemeen directeur van PLUS retail, liet zien hoe de Plus coöperatie duurzaamheid in de voedselketen bevordert, het belang van de drieslag gemak, genot en gezondheid en de noodzaak om voedselverspilling terug te dringen (nu 40 tot 50%!).
Wayne Roberts, van Toronto Food Policy Council, was ingevlogen om te verhalen over de vele voordelen van “urbal cities” (urban/rural). En dat doet ie bevlogen. Omdat het in de stad warmer is dan daarbuiten en daarmee ook het groeiseizoen langer is, kan je andere teelten doen. Voedsel kan je als een hefboom voor verandering inzetten (“rise up”). Met stadslandbouw krijgen vergeten groenten en kwetsbare fruitsoorten weer een kans. Uiteraard gaan transportkilometers omlaag, verbetert de luchtkwaliteit en neemt de sociale samenhang toe en criminaliteit af. Mensen gaan zorgvuldiger om met plekken die ze als van hunzelf beschouwen. Stadslandbouw verschijnt in alle soorten en maten (“match box farms”). Eén van de zes daken is plat en daarmee mogelijk interessant voor landbouw of tenminste een groen dak. De krimp waar steeds meer steden in het Westen mee te maken krijgen, biedt extra kansen voor stadslandbouw. Private goodies en public goods kunnen samengaan in stadslandbouw; we hebben beide nodig: “bread and roses”. Het gaat volgens Wayne over bonding & bridging: stadslandbouw kan mensen en aarde weer verbinden. En over spaces & species. In feite is de biodiversiteit in de stad veel groter dan buiten de stad: de variatie in hoogte, vochtigheid, temperatuur, bezonning, wind, is heel groot in de stad. Ook bijen en vlinders gedijen beter in de stad. Wordt stadslandbouw “the new normal”? En naast de people en de planet levert iedere euro in stadslandbouw ook nog eens 5 euro profit in andere bedrijfstakken op. In feite kan landbouw één groot win-win-win verhaal zijn: “food is joy”, aldus Wayne Roberts. Stadslandbouw is geen hype maar een uiting van een brede onderstroom die, misschien in reactie op de toenemende globalisering en anonimisering, weer controle wil krijgen over het eigen leven en de eigen voeding. Historisch gezien is de scheiding van voedselproductie en voedselconsumptie, of de scheiding tussen stad en ommeland, zoals we die de laatste eeuw zien, misschien wel een voorbijgaand verschijnsel.
In de middag sessies bezocht van woningbouwcorporaties Ymere en Havensteder die beweegredenen en voorbeelden toonden waarom zij met stadslandbouw, of liever gezegd buurtmoestuinen, aan de slag zijn gegaan. Het gaat daarbij vooral om het tegengaan van verloedering van onbebouwde percelen, bevordering van de leefbaarheid in de wijk en “place making”: het opwaarderen van in onbruik of ongenade gevallen plekken of gebieden. Vaak is dat gebruik tijdelijk en een discussiepunt is dan ook vaak of die tijdelijkheid lang genoeg duurt om investeringen in stadslandbouw rendabel te maken. En trouwens, voor wie is dan de winst die dank zij dat “place making” later gemaakt kan worden, zoals bijvoorbeeld naast Villa Augustus in Dordrecht? We gaan het zien op de Marconistrip in Rotterdam de komende jaren!